Voerbeloning, ja of nee?

Over beloning met voer bestaat veel onduidelijkheid en zijn ook veel verschillende meningen. Ik zal mijn ervaring vertellen. 

(Voer-)beloning is een van de vier leer strategieën. Bij het trainen van paarden werken we vooral met negatieve en positieve bekrachtiging (daarnaast bestaan positieve en negatieve correctie). Het is een technische aanduiding: positieve bekrachtiging is het makkelijks te omschrijven. Als het paard iets doet wat je graag wilt bekrachtig je dat gedrag door hem te belonen met voer of iets anders prettigs waardoor de kans bestaat dat je paard dat gedrag meer gaat vertonen.

Bij negatieve bekrachtiging verdwijnt iets dat het paard als (enigszins) oncomfortabel ervaart – ‘druk’ – op het moment dat hij doet wat je wilt. Dit kan zijn doordat jij die druk wegneemt maar liever nog door het paard zélf – hij ontdekt wat hij moet doen om van die druk af te komen. (Bijvoorbeeld achteruit stappen.)

Ik gebruik allebei de strategieën maar wanneer welke hangt af van verschillende factoren. Mijn doel met een paard is gewoonlijk er een betrouwbaar rijpaard van te maken dat mentaal, emotioneel en fysiek in staat is die taak goed en met plezier uit te voeren. Vooral in het begin van de training (dus ook met een jong paard) vind ik het werken met voerbeloning meestal niet handig. Je loopt namelijk de kans dat het paard heel erg gefocust raakt op het voer, dominant gedrag gaat vertonen en een ‘trucje’ doet ipv echt jouw communicatie begrijpt. Ik start dus eigenlijk doorgaans met negatieve bekrachtiging want dat is een logische, natuurlijke taal die je met je paard opbouwt. 

Het ‘wijken voor druk’ waarbij je je paard laat uitvinden hoe hij weer comfort kan vinden is deel van de aanleer fase. Als hij eenmaal begrijpt wat je wilt en ook genegen is dat te doen, is jouw handeling (waar initieel druk van uit ging) geworden tot niets meer dan een signaal waarop je paard met begrip reageert. Kortom, hij doet wat je vraagt. En omdat hij je begrijpt en jouw vraag binnen zijn vermogens ligt doet hij het gemotiveerd. De meeste paarden vinden het namelijk gewoon leuk om wat met hun ‘baasje’ te doen. Belangrijk is natuurlijk hóe dat baasje met hem communiceert.

Het toepassen van negatieve bekrachtiging als leerstrategie is geen mechanische handeling. In je vraag zit een bepaalde intentie. Wanneer je paard een goed antwoord geeft verander je van intentie. Je straalt dan een ontspannen, ‘dankbare’ energie uit en dat kun je natuurlijk met je stem versterken. Zo geef je je paard dus ook al een beloning. Door zo de taal tussen jou en je paard op te bouwen ontstaat er werkelijke communicatie. Eentje die lijkt op wat hij gewend is in de kudde. Gebaseerd op lichaamstaal. Of je dat ‘goed’ doet kun je aflezen aan de band die er tussen jou en je paard ontstaat.

Voerbeloning komt bij mij in principe dus later in het opleidingstraject van een paard. Als de basiscommunicatie is bestendigd (hij je lichaamstaal goed leest en begrijpt/doet wat er van hem verwacht wordt) is voerbeloning een uitstekende manier om je paard nog gemotiveerder te krijgen voor wat je van hem vraagt. Ook kun je je paard er dingen mee leren die meer het karakter van ‘trucjes’ hebben zoals laten liggen, apporteren, knielen etc. Ik ben daar zelf niet zo van maar als je dat leuk vindt en je dat op een fijne, respectvolle manier toepast zal het ook de onderlinge band versterken. 

Er zijn paarden die je makkelijker met voerbeloning motiveert dan met wijken voor druk. Daar zet ik die positieve bekrachtiging wel eerder in. Dan gaan de beide manieren van communiceren meer gelijk op. Ook daar gaat het erom de interesse van je paard in jouw plannen en ideeën met hem te winnen. 

Het tijdelijk toepassen van meer trainen met beloning kan ook helpen om uit een eventuele impasse te komen. Door op een andere manier te werken dan je gewend bent kun je een doorbraak bereiken in de ontwikkeling van je paard. Net als het werken met lange lijnen of in vrijheid (of door even helemaal niets te doen!) kan helpen om een nieuwe stap te maken. 

Uiteindelijk gaat het erom in te tunen op datgene wat het paard waar je mee werkt het meeste motiveert zodat hij dat graag doet en jullie een geweldige band krijgen.